Onderzoeksplicht bij minderjarige prostitutie: voldoende of vergaand?
In een land waar prostitutie legaal is, is er één keiharde grens: seks met minderjarigen tegen betaling, een schandvlek die nooit getolereerd zal worden.
In artikel 248b van het Wetboek van Strafrecht is bepaald, dat het verrichten van seksuele handelingen met een 16- of 17- jarige minderjarige die zich tegen betaling beschikbaar stelt tot het verrichten van seksuele handeling, strafbaar is. De strafeis die het Openbaar Ministerie hiervoor heeft opgesteld varieert tussen een 1 en 15 maanden gevangenisstraf. Uit een onderzoek van het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel blijkt dat de rechter vaak lagere straffen oplegt, vergeleken met de eis van het Openbaar Ministerie. In meer dan 60 procent van de zaken legt de rechter maar één dag cel op, in combinatie met een taakstraf. Er zijn meerdere factoren waardoor een opgelegde straf lager uitvalt dan de beoogde eis. Een veelvoorkomende situatie is dat de verdachte niet op de hoogte was van de leeftijd van de prostituee en hierdoor onwetend een strafbaar feit begaat. Hoe zit het met de onderzoeksplicht naar leeftijd binnen de Nederlandse prostitutie?
Woordvoerder Rechter Jacco Janssen van de Raad voor de Rechtspraak stelt dat leeftijd van groot belang is voor een uitspraak. Zo geeft hij aan dat als de verdachte weet dat er sprake is van een minderjarige, deze dan een hoge celstraf krijgt, maar als het niet aannemelijk is dat de verdachte op de hoogte was van de leeftijd dat er dan lager wordt gestraft. Bij het bepalen van de straf houdt de rechter rekening met de eis van de Officier van Justitie, de richtlijnen voor straftoemeting en soms het advies van de reclassering. Aangezien geen van deze bronnen verplicht is, heeft de rechter aanzienlijke vrijheid bij het nemen van zijn beslissing over de strafmaat. Hoe ver moet men gaan om de werkelijke leeftijd van de desbetreffende prostituee vast te stellen? Het is de verantwoordelijkheid van de bezoeker van een prostituee (ook bekend als de prostituant), om ervoor te zorgen dat de prostituee meerderjarig is. Enkel het bevestigende antwoord van een prostituee op de vraag of zij meerderjarig is, volstaat niet. Uit jurisprudentie blijkt dat het feit dat een verdachte een website heeft bezocht die criteria hanteert, waaronder leeftijdsnormen voor adverteerders, op zichzelf niet voldoende is. Ook is het niet genoeg als een 'pooier' of andere bezoekers van de prostituee expliciet verklaren dat de prostituee meerderjarig is. De prostituant moet op zijn minst de leeftijd van de prostituee verifiëren door haar identiteitsbewijs te controleren. Dit roept in de praktijk weliswaar vragen op. Hoe kan een prostituant zich verdedigen tegen een vals ID-bewijs? Dit is een probleem waar in de praktijk vaak tegenaan wordt gelopen. Zo ook in de Delhi-zaak die zich in Valkenswaard heeft afgespeeld. Het gaat om een zaak met 17 geïdentificeerde klanten van een 16-jarige prostituee. Zij moeten een dag de cel in en krijgen taakstraffen van tussen de 120 en 180 uur, terwijl zij niet op de hoogte waren van de leeftijd van het meisje. De mannen die hebben gevraagd of de jonge prostituee zich wilde identificeren, kregen het ID-bewijs te zien van haar 21-jarige zus. Ondanks dat hierdoor aan een zekere onderzoeksplicht is voldaan is dit volgens de rechter niet voldoende. Volgens de rechter in de zaak heeft het maken van een afspraak met een prostituee zonder vergunning consequenties. Als klant moet je honderd procent zeker zijn dat de vrouw in kwestie meerderjarig is. De rechtspraak laat zien dat onder bepaalde omstandigheden een uitgebreid onderzoek naar het ID-bewijs niet kan worden uitgesloten. Dit impliceert dat een persoon die een prostituee bezoekt een verstrekkende verplichting heeft om de werkelijke leeftijd van de prostituee te achterhalen.
Concluderend is seks kopen van minderjarigen verboden in Nederland. Hierin is een vergaande onderzoeksplicht gelegen waardoor klanten veroordeeld kunnen worden ook wanneer ze de leeftijd van de prostituee niet wisten. Voor meer informatie over klanten die seks kopen van minderjarigen en de minderjarigen die hier slachtoffer van zijn heeft het Centrum Kinderhandel & Mensenhandel een podcast gemaakt, genaamd ‘Op de koop toe’. In deze Podcast van 3 afleveringen kun je meer te weten komen over de minderjarige prostitutie in Nederland.
